احسان یارشاطر در ۳ آوریل ۱۹۲۰ در ایران متولد شده است و بنیانگذار و مدیر ایرانی-آمریکایی “مرکز مطالعات ایرانی” (The Center for Iranian Studies) و استاد تمام وقت مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیای نیویورک است. او اولین ایرانی ای بود که در آمریکای پس از جنگ جهانی دوم به مقام استاد تمامی رسید.
احسان یار شاطی در همدان و در خانواده ای متوسط متولد شد. او لیسانس زبان و ادبیات فارسی را از دانشگاه تهران گرفت و تحت نظر والتر بونو هنینگ (Walter Bruno Henning) در دانشکده مطالعات آسیایی و آفریقایی دانشگاه لندن در رشته “زبان شناسی تاریخی ایران”، زبانهای کهن و میانه تاریخی، ادامه تحصیل داد.
احسان یارشاطر در سال ۱۹۶۸ مرکز مطالعات ایرانی را در نیویورک بنیان گذاشت. او کتابخانه شخصی سعید نفیسی را خریداری کرد و به همراه کتابخانه شخصی خود به این مرکز اهدا کرد. او در این مرکز تلاش کرد تا آثار کلاسیک ادبی ایرانی را به زبانهای غربی و ژاپنی ترجمه کند. این مرکز همچنان در زمینه مطالعات ایرانی فعال بوده و تحت نظر احسان یارشاطر در نیویورک فعالیت می کند.
سازمان برنامه و بودجه ایران در سال ۱۹۷۴بودجه ای دو میلیون دلاری را به احسان یارشاطر داد تا نگارش “دایرةالمعارف ایرانیکا” (Encyclopedia Iranica) را آغاز کند. وی تا سال ۱۹۷۹ که انقلاب اسلامی ایران به وقوع پیوست ده جلد از این دایرةالمعارف را منتشر کرده بود. او پس از انقلاب اسلامی و مهاجرت به آمریکا توانست “بنیاد ملی علوم انسانی آمریکا” را قانع کند تا هزینه های دایرةالمعارف را بر عهده بگیرد و بدین ترتیب نگارش آن ادامه یافت. احسان یارشاطر همچنین برای تامین بخشی از هزینه های دایرةالمعارف قسمتی از مجموعه آثار تاریخی خود را به ارزش ۳ میلیون دلار به فروش رساند و همه آن مبلغ را به دایرةالمعارف اهدا کرد. برخی از این آثار امروز در موزه “مترو پولیتن” نیویورک در معرض عموم قرار دارند.
امروز احسان یارشاطر یکی از ۴۰ ویراستار دایرةالمعارف ایرانیکا است که مقالاتی از بیش از ۳۰۰ نویسنده از موسسات معتبر آموزشی متنوعی از سراسر دنیا را در خود جای می دهد. وی همچنین جلد سوم “تاریخ ایران کمبریج” ، که در بر گیرنده سلوکیان، پارتی ها و ساسانیان است، و همچنین جلدی در مورد اربیات فارسی را ویرایش کرده است. احسان یارشاطر جوایز بین المللی متعددی را دریافت کرده است، از آن میان می توان به جایزه یونسکو در سال ۱۹۵۹ و نشان “جورجیو دِوی دِلا ویدا، دانشگاه کالیفرنیا/لس آنجلس برای مطالعات اسلامی در سال ۱۹۹۱ اشاره کرد. دانشگاههای لندن و کالیفرنیا/لس آنجلس و مرکز بین المللی تحقیقات علمی پاریس هر یک مجموعه ارائه مقالاتی را با نام احسان یارشاطر برگزار کرده اند.
